Je droomt ervan om een boek te schrijven. Misschien spookt er zelfs al een tijdje een verhaallijn door je hoofd. Maar het echte schrijven is er nog niet van gekomen. Want hoe begin je met schrijven? In dit artikel lees je welke 7 stappen jij moet nemen om écht tot actie over te gaan.
Een boek schrijven - Stap 1:Zet jouw zintuigen op scherp en noteer alles
Schrijf alle losse ideeën op die je tot nu toe al had voor jouw verhaal. Dat hoeft niet meteen in mooie zinnen; steekwoorden zijn voldoende.
Vaak gaan de beste ideeën verloren omdat je ze niet hebt opgeschreven. Dus neem vanaf nu steevast een notitieboekje mee naar buiten, naar bed, naar het toilet… De mooiste ingeving komt soms op het gekste moment! Liever geen papierverspilling? In de notitie-app van jouw smartphone kun je ook heel goed ideeën bewaren.
Houd een paar weken bewust je ogen open en je zult zien dat de scenes voor het oprapen liggen. Denk maar aan bepaalde trekjes die mensen hebben; passen die bij jouw personages? Kijk ook eens aandachtig naar de omgeving en luister naar gesprekken in de trein. En: let op jouw zintuiglijke ervaringen tijdens bijvoorbeeld een winterse wandeling of een ongemakkelijk gesprek. Zo verzamel je vanzelf een heleboel details waarop je kunt voortborduren.
Een boek schrijven - Stap 2: Formuleer jouw uitgangspunt in één kernzin
Wat is jouw doelgroep? En wat is de boodschap die jij de lezer wil meegeven? Formuleer de rode draad van jouw verhaal in een zo spannend en inspirerend mogelijke kernzin. Dit is jouw houvast: hiermee weet je welke keuzes je moet maken tijdens het schrijven. Pin je er echter niet op vast. Mocht je halverwege sterk het gevoel krijgen toch een andere verhaallijn te willen volgen, bijvoorbeeld omdat dat jou persoonlijk veel meer interesseert, sta daar dan voor open.
Een boek schrijven - Stap 3:Haal inspiratie uit research
Door je even helemaal onder te dompelen in een bepaald onderwerp, doe je soms verrassende ideeën op. Klik dus lekker door op Google en ontdek wat je anders nooit zou hebben geweten over – ik noem maar iets – de ontwikkeling van de thee-industrie. Maar let op dat je je er niet in verliest! Voor je het weet kun je een hele geschiedenis schrijven over medicinale drankjes in de Shang-dynastie, maar ben je de focus op jouw eigenlijke verhaal volledig kwijt. Bovendien kun je zodanig veel info verzamelen dat je het overzicht verliest. Dan wordt het juist steeds moeilijker om te beginnen en kan het later nog lastig zijn om het boek weer in te krimpen. Zet desnoods een wekkertje.
Een boek schrijven - Stap 4:Creëer overzicht
Als je voor jezelf in grote lijnen helder hebt waarover jij wilt schrijven en waarom, dan is het tijd om overzicht te creëren. Dit kan door middel van een mindmap: een grafische vormgeving van al jouw verzamelde informatie, met jouw kernzin of hoofdpersoon in het midden. Hiermee kun je in één oogopslag zien waar de verbindingen in jouw verhaallijn liggen en wat je erin wil verwerken. Een voorbeeldje zie je hier:
Een boek schrijven - Stap 5:Bepaal jouw schrijftijd, -doel en -plek
Je hebt nu jouw kernzin, inspiratie en overzicht. Niets meer om je tegen te houden! Of toch wel? Eerst nog even een tweede wasje erin, misschien ook toch maar alvast beginnen aan die ene werkopdracht… Oh, en de buurvrouw wilde vandaag nog even langskomen. Verleidelijk om te denken dat er altijd eerst iets anders moet gebeuren, maar zo komt jouw boek er natuurlijk nooit.
Wil je er echt voor gaan, dan zul je moeten doorpakken en daarbij misschien mensen moeten teleurstellen. Laat dus ook jouw omgeving weten dat jij bezig bent een boek te schrijven. Maak tijd vrij in jouw agenda en stel een (liefst dagelijks, maar wel haalbaar) schrijfdoel, bijvoorbeeld 1500-2000 woorden per dag. Wat ook goed kan werken is om een einddatum in gedachten te houden. Schrijf je bijvoorbeeld 5000 woorden per week en werk je aan een roman (gemiddeld 80.000 woorden), dan zou je al na vier maanden jouw eerste versie af kunnen hebben. Dat schiet lekker op!
En, ook héél fijn: creëer een vaste plek voor jezelf waar je in alle rust en zonder afleiding kunt schrijven. Zet een flinke bak thee of koffie, jouw telefoon op stil en starten maar.
Een boek schrijven - Stap 6:Begin concreet
‘Allemaal leuk en aardig, maar waarmee begin je dan?!’ Leg jezelf niet teveel druk op, de eerste zin hoeft niet meteen perfect te zijn. Als je maar ergens begint. Maar doe dit wel zo concreet mogelijk. Begin de scene met lekker veel details. Dat is niet alleen met het oog op de lezerservaring; ook jij zit op deze manier al veel sneller in het verhaal. Ons brein werkt namelijk associatief. Daarom zal het uitwerken van een scene het makkelijkst gaan als je meteen begint de situatie zo specifiek mogelijk te omschrijven.
Een voorbeeld:
A) Bram loopt naar buiten en pakt zijn fiets uit de schuur. Even later arriveert hij op school. Daar ziet hij Lieke bij de ingang staan.
Alleen al door jezelf vragen te stellen als ‘Wat voor weer is het?’, ‘Wat voor persoon is Bram?’, ‘Heeft hij zin in school of juist niet?’ en ‘Welke relatie heeft hij tot Lieke?’, kun je verschillende scenario’s de revue laten passeren. Jouw schrijfproces wordt zo een stuk levendiger en nodigt veel meer uit om door te schrijven:
B) Bram trekt de deur traag achter zich dicht en loopt naar zijn fiets, waarbij zijn schoenen volledig wegzakken in het dikke pak sneeuw. Shit, zijn handschoenen vergeten. Dan maar ijsklompen, anders bedenkt hij zich nog. Acht minuten later fietst hij het plein op richting de stalling. Vanuit zijn ooghoeken ziet hij Lieke bij de schooldeur staan. Op het moment dat hij zich bewust wordt van zijn gestaar, kijkt hij weer naar voren. Te laat. De plas waar hij vorige week nog ingeduwd werd, is nu bedekt met een gladde ijslaag en maakt dat hij horizontaal de overdekte fietsenstalling inglijdt. Met een luide klap komt hij tot stilstand. Lieke kijkt ook, maar lacht niet mee met haar vriendinnen. Bram voelt een scherpe pijn in zijn linkervoet, maar opstaan lukt. Met verdoofde vingers hijst hij onhandig zijn fiets omhoog en in het dichtstbijzijnde rek. Hij slikt zijn schaamte weg en rent nog net niet naar de ingang van de school. Langs Lieke, het is niet anders. Hij vermijdt haar blik, ieders blik, en hoeft niet op te kijken om te weten dat iedereen hem uitlacht. Nog vijf dagen overleven, denkt hij bij zichzelf. Dan is het vakantie.
Een boek schrijven - Stap 7: Bestudeer de meesters van het vak
Weet je nog steeds niet hoe je moet beginnen? Bedenk je dan dat zelfs de grootste schrijvers ooit op het punt hebben gestaan waar jij nu staat. Het kan erg leerzaam zijn om af te kijken hoe zij het hebben aangepakt. Zo geven Stephen King (‘Over leven en schrijven“>Over leven en schrijven’) en Renate Dorrestein (‘Het geheim van de schrijver“>Het geheim van de schrijver’) een kijkje in hun schrijfproces. Heel interessant om te lezen waar zij tegenaan liepen. En hoe zij uiteindelijk toch tot een boek kwamen waar ze trots op konden zijn!
Persoonlijk ben ik ook groot fan van Jan Renkema en Jan Brokken. Ik zou iedereen die goed wil leren schrijven dan ook aanraden om minstens één van hun boeken aan te schaffen.
En? Zin om aan de slag te gaan? Ga ervoor! Ik wens je heel veel succes en plezier tijdens deze eerste fase van jouw boek.
Laat even in een reactie weten of je iets aan dit stappenplan hebt en of je eventueel zelf nog een gouden tip hebt. Ik hoor het graag!
Heb jij de eerste versie van jouw verhaal af? Een manuscriptanalyse kan veel inzicht geven in wat het nog nodig heeft om daadwerkelijk in de boekwinkel te eindigen. Ik help je graag vooruit met een analyse van de personages, stijl, structuur, plot, vertelperspectief en nog veel meer.
Piya Huisman
Tekstbureau Pluym
Nooit meer een blog missen? Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!
‘Manuscript laten redigeren? Da’s niet nodig, toch?’
Eindelijk! Het manuscript waar je ontzettend lang aan hebt gewerkt, ligt nu ‘af’ voor je neus. Klaar om te laten uitgeven? Bijna; eerst moet je
Zintuiglijk schrijven: waarom en hoe?
Zintuiglijk schrijven is dé manier om iemand niet alleen jouw verhaal te laten lezen, maar het volledig te laten beléven. Het is een kunst, maar
Show, don’t tell. Hét geheim om beter te schrijven.
‘Show, don’t tell’ is een veelgehoord schrijfadvies. En dat is niet zonder reden: of je nu werkt aan een reclametekst of een roman, het toepassen
