Eindelijk! Het manuscript waar je ontzettend lang aan hebt gewerkt, ligt nu ‘af’ voor je neus. Klaar om te laten uitgeven? Bijna; eerst moet je het nog laten redigeren door een professionele tekstredacteur. Waarom dat toch écht een onmisbare stap is, lees je hier.
‘Ik heb een heel manuscript geschreven, dan lukt dat redigeren me ook wel.’
Een boek schrijven is een kunst. Het vergt een hoop tijd, doorzettingsvermogen en creativiteit en het is niet voor iedereen weggelegd. Heb je een manuscript geschreven, dan is dat een hele prestatie. Maar hoe goed jij ook schrijft, het is nooit direct klaar voor uitgave. Zelfs de beste schrijvers zijn vaak blind voor eigen taalfoutjes en inconsistenties in hun manuscript. (Helemaal niet gek als je er zo’n 60.000 woorden op hebt zitten!) Er is dan ook geen enkel boek in de winkel geëindigd zonder dat er een tekstredacteur aan te pas is gekomen. Redigeren is bovendien een vak apart. Het vraagt om een frisse en alerte blik, professionele (en actuele) kennis van de Nederlandse taal, oog voor detail en tegelijkertijd een helicopterview om de gehele verhaallijn te kunnen overzien.
‘Ik heb voldoende proeflezers in mijn omgeving, dus ik hoef geen redacteur meer in te schakelen.’
Ook dit wordt vaak gedacht, maar eveneens onterecht. Het is natuurlijk ontzettend fijn als je mensen in jouw omgeving hebt die het manuscript willen proeflezen en van commentaar voorzien. Zij geven aan hoe het verhaal op hen overkomt en halen er mogelijk taalfouten uit waar je zelf overheen hebt gelezen. Deze feedback kan erg waardevol zijn, dus houd die lijntjes warm! Maar, hoe sterk hun taalgevoel ook is: écht redactiewerk is het niet. Wil je dat het manuscript taalkundig goed in elkaar zit en in aanmerking kan komen voor uitgave, dan is het van belang om er (ook) een professionele tekstredacteur naar te laten kijken.
Waar let een tekstredacteur op bij het redigeren van een manuscript?
Een tekstredacteur strijkt het hele verhaal als het ware glad, door op meerdere gebieden de onzorgvuldigheden eruit te halen. Hij kijkt daarbij onder andere naar:
– spelling en grammatica;
– interpunctie;
– zinsopbouw;
– schrijfstijl en schrijftoon;
– consistentie;
– spanningsboog;
– plot;
– relevantie en geloofwaardigheid (dialogen, personages, gebeurtenissen)
– vertelperspectief;
– chronologische volgorde van de verhaallijn;
– eventuele clichés die je beter kunt vermijden, etcetera.
‘Blijft het dan nog wel míjn verhaal?’
Het kan eng zijn om een manuscript in te sturen voor redactie, maar ook confronterend om het terug te krijgen vol wijzigingen, opmerkingen en suggesties. Een redacteur zou kunnen voorstellen om een hele scène te schrappen, hoofdstukken om te gooien, of de titel te wijzigen waar je al aan gehecht bent geraakt … Maar je zult zien dat jouw verhaal er alleen maar beter van wordt.
Een tekstredacteur zal respect hebben en oog houden voor het feit dat het jouw verhaal is en blijft. Hij zal jouw persoonlijke schrijftoon te allen tijde behouden of zelfs versterken. Zijn doel is jou te helpen om dat wat jij wilt vertellen, helder(der) en krachtig(er) neer te zetten. Op een manier die bij jou past.
Manuscriptanalyse: een uitgebreid adviesrapport op maat
Soms moet er inhoudelijk nog zodanig veel worden aangepast, dat een manuscript nog niet klaar is voor eindredactie. In dat geval kan een manuscriptanalyse een uitkomst zijn. Dit is een adviesrapport op maat, waarmee je precies weet wat het verhaal nog nodig heeft om daadwerkelijk bij een uitgever onder de aandacht te komen. Zijn de personages sprekend en geloofwaardig genoeg? Zijn alle scènes relevant? Met de genoemde verbeterpunten kun je zelf aan de slag alvorens het manuscript opnieuw aan te bieden voor eindredactie en uitgave.
‘Redacteur, kom maar deur!’
Uitgevers zijn vaak zeer kieskeurig als het gaat om welke manuscripten zij op de markt brengen. Niet vreemd als je je bedenkt dat ze tientallen, soms zelfs honderden manuscripten per week ontvangen van nog onbekende schrijvers. Meestal wordt slechts 1% daarvan daadwerkelijk uitgegeven. Laat dit je niet ontmoedigen. We hadden Harry Potter nooit gekend als J.K. Rowling het had opgegeven na wel tien afwijzingen van verschillende uitgevers. En voor o.a. John Grisham en Stephen King geldt hetzelfde, zoals je hier kunt lezen. Dus: als jij echt gelooft in jouw verhaal, dan moet je ervoor durven gaan. Maar besluit bij deze om hoe dan ook een professionele tekstredacteur in de arm te (zullen) nemen om jouw manuscript in topvorm te krijgen. Zo voorkom je dat het bij de uitgeverij direct in de prullenbak belandt en al jouw geïnvesteerde tijd en energie voor niets zou zijn geweest.
Heb je jouw manuscript (zo goed als) af? En heb je daarbij jouw ziel en zaligheid in het schrijven gestopt? Dan verdient jouw manuscript het om tot het ijzersterke verhaal te worden gepolijst dat jij voor ogen had. Laten analyseren en/of redigeren dus. ‘Redacteur, kom maar deur!’
Heb je iets gehad aan dit artikel? Wat is jouw ervaring rondom dit onderwerp? Laat het weten in een reactie!
Wil jij weten wat ik als tekstschrijver voor jou kan betekenen? Bijvoorbeeld met zakelijke teksten, schrijfcoaching of een manuscriptanalyse? Neem vrijblijvend contact op en je ontvangt binnen 48 uur een reactie.
Piya Huisman
Tekstbureau Pluym
Nooit meer een blog missen? Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!
Van clichéfiguur naar realistisch personage (+ gouden tips!)
Een clichéfiguur doet af aan de geloofwaardigheid en meeslependheid van een verhaal. Voordat ik je uitleg hoe je stap voor stap tot een boeiend en
5 gouden tips om een dt-fout te voorkomen
Hoe goed je ook bent in taal, sommige spelfouten liggen altijd op de loer. De dt-fout is misschien wel de bekendste, snel gemaakte fout. Voor
Een boek schrijven. Hoe begin je?
Je droomt ervan om een boek te schrijven. Misschien spookt er zelfs al een tijdje een verhaallijn door je hoofd. Maar het echte schrijven is
